Korczmin - kulturowe dziedzictwo pogranicza

W dniach 16-29.08.2007 roku na pograniczu polsko-ukraińskim, w Korczminie, odbył się międzynarodowy obóz kulturoznawczy, pod nazwą "Korczmin - kulturowe dziedzictwo pogranicza". Projekt zorganizowany przez Fundację Kultury Duchowej Pogranicza, poprzedzał uroczystości Uspinnia, odbywające się tu od kilku lat, mające na celu wcielanie w życie idei dobrosąsiedztwa oraz propagowanie otwartej granicy między Ukrainą a Polską.

W miejscowościach Korczmin i Staje, w ciągu roku podzielonych granicą, w tych dniach granica polsko-ukraińska ożywa i kolczasty drut znika. Mieszkańcy oraz wszyscy przybyli goście, mają możliwość przebycia granicy w miejscu, w którym na co dzień nie jest to możliwe. Niezwykłości temu wydarzeniu dodaje fakt, iż granica w tym miejscu nie istnieje od zawsze, a powstając w 1951 roku w ramach "regulacji granicy" z ZSRR, podzieliła kolczastym drutem dotychczasowych sąsiadów oraz znajdującą się w Korczminie cerkiew z Ikoną Matki Boskiej Korczmińskiej - od wieków obiekt kultu, od cudownego źródełka - miejsca objawień maryjnych, do tej pory stanowiących jeden zespół sakralny, licznie odwiedzany przez pielgrzymów. Dziś, po latach, w ostatnich dniach sierpnia, dawni sąsiedzi mogą się spotkać, a wierni jak niegdyś pielgrzymują z cerkwi do źródełka, jakby granica nie istniała.

W dwutygodniowym obozie uczestniczyła młodzież z Polski, Ukrainy i Niemiec, a uczestnicy obozu nie tylko mogli poznać przebogatą architekturę sakralną pogranicza, ale również czynnie włączyć się w jej ratowanie. Zajmowaliśmy się konserwacją korczmńskiej cerkwi pod wezwaniem Chrztu Pańskiego - jednego z najcenniejszych zabytków architektury drewnianej w Polsce. Prace przy cerkwi możliwe były dzięki pani Irynie Ślusarenko, konserwator z Lwowa, która swą wiedzą i zapałem mobilizowała nas do pracy. Pani Iryna kierowała grupą niedoświadczonych w tego typy pracach, młodych ludzi i potrafiła tak wszystko zorganizować, aby zrealizować to, co było zaplanowane. Prace w cerkwi przyniosły nam wiele radości. Nie tylko mogliśmy nauczyć się czegoś nowego, ale również spędzić ciekawie czas czując, że robimy coś pożytecznego. Gdy prace te dobiegły końca, do Korczmina przybyli przedstawiciele grupy Magurycz zajmującej się odbudową i konserwacją starych cmentarzy, aby razem z uczestnikami obozu przez kilka dni pracować przy oczyszczaniu nagrobków na korczmińskim cmentarzu.

Jednak pobyt na obozie nie ograniczał się do ciągłej pracy. Uczestniczyliśmy w warsztatach pieśni chasydzkich i pieśni pogranicza oraz w wielkim koncercie na polsko-ukraińskim przejściu granicznym Dołhobyczów-Uhrynów "Granica 803". Odbyliśmy także dwie wycieczki po pograniczu polskim i ukraińskim, których celem było poznanie sakralnych i kulturowych zabytków tego regionu.

W czasie zwiedzania polskiego pogranicza największe wrażenie zrobił na mnie obóz w Bełżcu, niezwykłe miejsce, zdecydowanie różniące się od tego, co zwykle kojarzy nam się z hasłem Obóz Koncentracyjny. Z pewnością miejsce godne polecenia wszystkim, którzy tam jeszcze nie byli. Z kolei zwiedzanie pogranicza ukraińskiego stanowiło dla mnie powrót do miejsc, które poznałam podczas zeszłorocznego obozu. Przywołało wspomnienia, jak również pozwoliło odkryć to, czego nie widziałam będąc tu wcześniej.

Tegoroczny obóz był niezwykłym czasem, nie tylko poznaliśmy nowych przyjaciół, ale także codzienne życie ludzi mieszkających na pograniczu, dzięki temu, iż przez dwa tygodnie gościli nas w swych domach. Przez ten czas wiele rozmawialiśmy o ich życiu, współczesnych problemach, przeszłości. Plany i nadzieje przygranicznego powiatu uchnowskiego przybliżył nam wójt podczas spotkania, w którym uczestniczył ksiądz Stefan Batruch, główny prowodyr Transgranicznych Dni Dobrosąsiedztwa.Obóz zakończył udział w uroczystościach Uspinnia w Korczminie, podczas których kolejny raz byłam świadkiem otwarcia granicy w miejscu szczelnie zamkniętym przez cały rok.

Projekt dotowany jest w ramach programu Wolontariat dla Europejskiego Dziedzictwa Kulturowego prowadzonego przez Fundację "Pamięć, Odpowiedzialność, Przyszłość" i Fundację Batorego. Celem programu jest zachęcenie młodych ludzi z Europy Środkowej i Wschodniej do podejmowania wspólnych działań na rzecz ochrony europejskiego dziedzictwa narodowego.