Gypsies of Csenyéte - Living music of a Hungarian Gypsy village, Phurikane Gil'a - Ancient Romany Songs

Dwa niezależnie od siebie wydane krążki, stanowią efekt przeprowadzonych nie tak dawno temu badań terenowych nad folklorem muzycznym mniejszości romskich Węgier oraz Słowacji. Oba wydawnictwa dają stosunkowo rzadko spotykaną na rynku fonograficznym możliwość zetknięcia się z autentyczną muzyką cygańskich wsi. Brak tu scenicznej stylizacji, instrumentalnych popisów, czy gatunkowego misz-maszu chętnie prezentowanego przez zawodowych romskich muzykantów. Rejestracji pieśni dokonano w ich naturalnym środowisku - w domu, przy pracy, czy też wspólnym biesiadowaniu. W tle pojawiają się odgłosy codziennego życia, płacz dziecka, komentarze lub śmiechy zgromadzonych wokół śpiewaków słuchaczy. Ci ostatni, po pewnym czasie niejednokrotnie spontanicznie przyłączają się do śpiewu. Tytuł CD, zbiór nagrań znanej etnomuzykolog Katalin Kovalcsik ogranicza się do materiału pieśniowego zaledwie jednej z węgierskich wsi, zamieszkałej w znacznej większości przez Cyganów. Płyta prezentuje zarówno pieśni taneczne wykonywane z towarzyszeniem instrumentów (gitara, cymbały, skrzypce, drewniane łyżki, kanka), czy też charakterystycznych rytmicznych pokrzykiwań, jak również przeznaczone do słuchania hallgato - pieśni o bardziej osobistym charakterze. "Phurikane gila" zawiera natomiast materiał pieśniowy zarejestrowany w różnych częściach Słowacji w trakcie badań prowadzonych przez Janę Belišovą. Autorka kompilacji wyraźnie eksponuje materiał należący do najstarszej warstwy pieśniowej. Stanowią go w dużej mierze żeńskie lamenty opisujące ciężkie warunki życia, chorobę, śmierć osoby bliskiej, czy też nieszczęśliwą miłość. Poruszający jest autentyzm nagrań. Śpiewom towarzyszy często płacz. Warto dodać, iż uzupełnieniem słowackiego wydawnictwa płytowego jest obszerny reportaż z prac badawczych autorki oraz śpiewnik zawierający kilkadziesiąt zebranych w ich trakcie pieśni wraz z tłumaczeniami w języku słowackim i angielskim.